Oorspronkelijke tekst (Engels): The Guardian, 8 januari 2021
Mike Davis is de auteur van City of Quartz, Late Victorian Holocausts, Budaʼs Wagon en Planet of Slums. Hij woont in San Diego.
De chaos toont aan dat de Republikeinse partij uiteenvalt, maar heeft ook jonge rechtse leeuwen van de vloek van Trump bevrijd.
De invasie van onze ʻtempel van de democratieʼ van vorige week woensdag was slechts een ʻopstandʼ in de zin van een duistere komedie. Wat in wezen een in vlaggen gehulde en met stokken bewapende motorbende was, bestormde de ultieme countryclub van Amerika, joeg senatoren de catacomben van het Capitool in, streek neer op de troon van Mike Pence, vernielde het kantoor van Nancy Pelosi en stuurde een eindeloze hoeveelheid selfies naar de kameraden thuis, in het land van de witte mensen. Voor het overige hadden ze geen plan en toen er eindelijk serieuze agenten ten tonele verschenen, stroomden ze weer naar buiten, met een paar souvenirs in handen om aan papa Trump te laten zien. Het was zoiets als Monty Python met vier lijken.
Intussen zaten enkele honderden geëvacueerde wetgevers te zweten in hun schuilplaats. Sommige Republikeinen, trouw aan hun doodscultus, weigerden de door de politie aangeboden mondkapjes. Een verontwaardigde Democraat beschreef het als een ʻsuper-spreader event.ʼ Een paar uur later testte afgevaardigde Jake La Turner, een Trump-diehard uit Kansas, inderdaad positief op het virus.
Voorspelbaar genoeg vertellen progressieve commentatoren ons nu dat extreemrechts zelfmoord heeft gepleegd, dat het tijdperk van Trump ten einde is gekomen en dat de Democraten eindelijk vrij zijn om hun schitterende stad op de heuvel te bouwen.
In werkelijkheid was de opstand echter een deus-ex-machina die de carrières van conservatieve oorlogshaviken en jonge rechtse leeuwen, wier ambities door de cultus rond de zittende president waren gedwarsboomd, van de vloek van Trump heeft bevrijd.
Op grond van de Führerprinzip-normen van het Witte Huis zijn de leden van de voormalige praetoriaanse garde van Trump – de senatoren Tom Cotton, Chuck Grassley, Mike Lee, Ben Sasse, Marco Rubio en Jim Lankford – nu als verraders gebrandmerkt. Ironisch genoeg zorgt dit ervoor dat het hen nu vrij staat om zich op te werpen als potentiële presidentskandidaten in een nog steeds ultrarechtse, maar post-Trump-partij. Bovendien is hun pad vergemakkelijkt door de domme en zelfvernietigende beslissing van Ted Cruz om zich voor te doen als leider van de woedende meute die het voor de president opnam.
De hervatte gezamenlijke sessie op de woensdagavond en donderdagmorgen na de bestorming was een et tu, Brute?-moment, waarbij voormalige hardcore-Trump-aanhangers, met inbegrip van de helft van de volksvertegenwoordigers die even daarvóór nog van ʻgestolen verkiezingenʼ hadden gerept, Bidens oproep over ʻeen terugkeer naar het fatsoenʼ napapegaaiden en de daden afkeurden van het zombie-achtige gewone volk dat ze uren eerder nog hadden toegejuicht als patriottisch.
Laten we duidelijk zijn over wat er is gebeurd: de monoliet is gebarsten en de Republikeinse partij is uiteen aan het vallen. Sinds de verkiezingen zijn de voorbereidingen hiervoor al een tijdje in volle gang, waarbij diverse conservatieve elites losjes maar energiek aan het samenspannen zijn om de macht terug te pakken van de familie-Trump. Vooral de grote bedrijven hebben hun bruggen naar het Witte Huis verbrand in de nasleep van de COVID-19-ramp en de chaotische oorlog van Trump tegen het constitutionele bestel.
De meest sensationele afvalligheid heeft betrekking op een zeer fundamentele Republikeinse instelling, de National Association of Manufacturers (NAM). Terwijl de rellen aan de gang waren, riep deze organisatie Pence op het 25e amendement te gebruiken om Trump af te zetten. Natuurlijk was de NAM tijdens de eerste drie jaar van Trumps regime blij geweest met de enorme belastingverlagingen, het uitgebreide terugrollen van de milieu- en arbeidswetgeving, en de handelssancties tegen China, maar het laatste jaar had geleid tot het onvermijdelijke inzicht dat het Witte Huis niet in staat was grote nationale crises te beheersen of te zorgen voor elementaire economische en politieke stabiliteit.
Het doel is de macht binnen de partij beter af te stemmen op traditionele kapitalistische machtscentra zoals de NAM, de Business Roundtable en de familie-Koch, die zich al langer ongemakkelijk voelt bij Trump. Niemand moet echter denken dat de ʻgematigde Republikeinenʼ nu plotseling uit hun graf zijn opgestaan; het nieuwe project zal de kernalliantie tussen christelijke evangelisten en economische conservatieven in stand houden en vermoedelijk het grootste deel van de wetgeving uit het Trump-tijdperk verdedigen.
Institutioneel gezien zullen de Republikeinen in de Senaat, inclusief een sterke groep getalenteerde jonge roofdieren, het post-Trump-kamp domineren – een generatieopvolging die waarschijnlijk zal worden beslecht voordat de Democratische partij haar eigen oligarchie van tachtigjarigen van zich zal afwerpen. De interne concurrentie zal hevig zijn – een nieuw ʻmonsterbal,ʼ maar centristische Democraten doen er goed aan niet te snel een doodvonnis uit te spreken over de één of ander. Bevrijd van Trumps elektronische fatwaʼs kunnen enkele van de jongere Republikeinse senatoren geduchte concurrenten blijken te zijn voor het binnenhalen van witte kiezers met een universitaire opleiding in de voorsteden, die de heilige graal zijn geweest voor de Democratische gevestigde orde.
Dat is de ene kant van de scheuring. De andere is dramatischer van aard: de echte Trumpisten zijn de facto een derde partij geworden, die zich heeft verschanst in de parlementen van de staten en het Huis van Afgevaardigden. Aangezien Trump zichzelf in bittere wraakzucht wentelt, is een verzoening tussen beide kampen onwaarschijnlijk.
Uit een opiniepeiling van afgelopen dinsdag bleek dat 45 procent van de Republikeinse kiezers de bestorming van het Capitool steunde. Deze ware gelovigen zullen Trump in staat stellen de Republikeinse voorverkiezingen in 2022 te terroriseren, en zorgen voor het behoud van een groot contingent aanhangers in het Huis van Afgevaardigden en in de parlementen van de Republikeinse staten. (De Republikeinen in de Senaat, die toegang hebben tot gigantische donaties van grote bedrijven, zijn veel minder kwetsbaar voor dergelijke uitdagingen).
De Democraten kunnen zich verkneukelen in het vooruitzicht op een openlijke burgeroorlog onder de Republikeinen, maar hun eigen onderlinge verdeeldheid is op de spits gedreven door de weigering van Biden om de macht met progressieven te delen. De beste hoop voor links zijn ingrijpende electorale hervormingen die de door de Republikeinen geïntroduceerde beperkingen van het stemrecht moeten terugschroeven, en die de raciale en generationele transformatie van het electoraat bespoedigen. Maar de belangrijkste erfenis van Mitch McConnell, een extreemrechts Hooggerechtshof, kan hierbij een onoverkomelijk obstakel blijken.
Hoe dan ook, de enige toekomst die we met enig vertrouwen kunnen voorspellen – een voortzetting van de extreme sociaal-economische turbulentie – maakt politieke kristallen bollen vrijwel nutteloos. De koude burgeroorlog in Amerika is nog lang niet voorbij.
Vertaling: Menno Grootveld
Dit stuk is een bewerking van een artikel dat oorspronkelijk is verschenen op NLR Sidecar.